“Toen de witte ouders hier op school kwamen werden ze onthaald alsof de koningin zelf binnenkwam. Toeters en bellen. Ik dacht, waarom is dat nou zo bijzonder? Toen ik mijn kind inschreef was dat de normaalste zaak van de wereld.” Zo herinnert een Marokkaanse moeder zich de komst van witte ouders bij haar op school.
Ouderinitiatieven
De witte vaders en moeder maken deel uit van een ‘ouderinitiatief,’ een groepje witte ouders dat, bewust, heeft besloten om hun kind in te schrijven op de zwarte basisschool in de eigen wijk. Volgens de Stichting Kleurrijke Scholen waren er in 1995 twee groepjes ouders en momenteel zijn dat er zo’n honderd. Sommige actiever dan anderen. Hun motieven zijn uiteenlopend. Geen zin om te fietsen naar een wittere school tien kilometer verderop, puur idealisme of zien dat de zwarte basisschool simpelweg een goeie school is. Met kleinere klassen en veel persoonlijke aandacht.
Misverstanden
Met hun komst is de gemengde school niet automatisch gemengd. Verwachtingsvol komen ze de school binnen. Maar het kost energie en tijd. Er zijn kleine ergernissen en misverstanden door cultuurverschillen en verwachtingen. Zo zijn bijvoorbeeld speelafspraken bij de meeste allochtone ouders niet gebruikelijk en dus moet je daar als witte ouders steeds zelf het initiatief voor nemen. “Afspreken na school hebben we nooit gedaan. Ja. Tussen neven en nichten, dat gebeurt weleens maar niet met iemand anders,” legt een Turkse moeder uit.
Schoolplein
En waarom wordt er op het schoolplein soms niet gegroet? “Sommigen durven geen goedemorgen te zeggen tegen de Nederlandse ouders. Ze zijn bang dat het gesprek dan nog doorgaat en dat ze foute woorden zeggen. Ze zijn een beetje angstig,” aldus een andere Turkse moeder.
Actief betrokken bij de school
Ook over de betrokkenheid van de ouders wordt op school gepraat. Voor allochtone ouders zijn de school en de docent vaak heilig. De opvoeding vindt thuis plaats. Het leren op school. Zo was het immers ook in hun eigen jeugd. Als de leerkracht belt moet er wel echt iets aan de hand zijn. Maar school verwacht betrokken ouders en moet uiteggen.
Een Nederlandse moeder zegt het zo, “wat ik vreemd vind van sommige allochtone ouders is dat ze acht jaar lang bijzonder weinig doen. Hun kind krijgt een vmbo advies en dan zijn ze ontevreden en heeft de school het niet goed gedaan. Dan word ik boos en denk wie ben jij om alles bij de school neer te leggen? Dan vind ik dat ouders zelf meer initiatief moeten nemen.”
Vertrouwen
Misverstanden en angsten van beide groepen ouders vragen om een glasheldere communicatie én duidelijkheid van de directeur. Want hoe om te gaan met, bijvoorbeeld, het Kerstfeest? Voor allochtone ouders is het erg belangrijk dat er geen varkensvlees wordt gegeten. En dan moet je als school in het begin het blikje bewaren om te laten zien dat het ook echt gaat om rundervlees. Eenvoudig vertrouwen winnen.
Rondgang
De afgelopen weken heeft de NOS basisscholen bezocht, gesprekken gevoerd met verschillende ouders, leerkrachten, directeuren, de Stichting Kleurrijk Onderwijs en de Onderwijs Consumenten Organisatie. Het zijn de kleine zaken. De directeur en de allochtone ouders zijn beiden blij met de komst van de witte ouders. Dat heeft een aanzuigend effect. Maar het echte werk begint dan pas.
De directeur
Een directeur van een zwarte basisschool vertelt, “De allochtone ouders hadden bedacht dat de leerkrachten de autochtone ouders leuker vonden. Dit omdat ze zagen dat ‘s ochtends op het schoolplein, als de kinderen werden weggebracht, de autochtone ouders nog even kletsten met de leerkrachten. De meeste allochtone ouders doen dit niet. Ze zijn het niet gewend om de leerkracht zomaar aan te spreken. Dit hebben we opgelost door met iedereen om de tafel te gaan zitten en duidelijk te onderstrepen dat wij als schoolleiding voor niemand een voorkeur hebben.”
Toekomst
De witte ouders binnen de school houden. En het vertrouwen winnen van de allochtone ouders. Een echte gemengde school worden. Zoals eerder gezegd, kleine alledaagse gebeurtenissen maar met grote weerslag. Meestal komen ze er samen wel uit. Maar het is hard werken. De school als laboratorium voor de samenleving.
Naschrift
Het aantal zwarte basisscholen in Nederland groeit nog steeds. Met name in de middelgrote steden gaat het harder dan in de randstad. Een zwarte school is een school waar meer dan 70% of 80% niet-westerse allochtone leerlingen op zitten. In schooljaar ’06-’07 waren er 290 zwarte basisscholen in Nederland. Om een idee te hebben, in Amsterdam en Rotterdam zijn vier op de tien basisscholen zwarte scholen. Dat zijn er precies 150. Ontmoedigingsbeleid van gemeente en overheid ten spijt.
Lees ook: Chocolademelk en champagne